Marka isimleri, markanın bugününü ve geleceğini belirliyor. Her gün dünyada milyonlarca marka ismi yaratılırken, bu marka isimlerinin nasıl yaratıldığına mercek uzattık.

Marka İsim Yaratma Süreci

Marka ismi de şirketler için bir rekabet alanıdır. Netice itibariyle her marka; özünde marka isminin temsil ettiği değere yatırım yapar. Bu yatırımın amacı; bir kategoriyle ya da ürünle veya hizmetle ilgili ihtiyaç olduğunda markanın ilk akla gelenlerden biri olmasını sağlamaktır; yani zihindeki sepete girmektir.

Dolayısıyla marka isminin akılda kalıcılığı, marka stratejisine dair bir değeri hissettirmesi gibi avantajlar sunuyor olması o marka isminin öğrenilmesini ve hatırlanmasını kolaylaştırır. Bunun aksi durumlar da söz konusudur. Bu durumda tasarımcılar ya da reklamcılar o marka isminin daha kolay hatırlanması ya da öğrenilmesi için çokça emek ve para harcar.

Marka kimliği tasarımı veya markanın iletişim kampanyasının amacı da yine markayı daha hatırlanır kılmaktır.

Marka İsmi En Değerli Varlığınızdır

Gelin küçük bir deney yapalım:

Hemen şu anda aklınıza ilk gelen 3 markanın logosunu yardım almadan kağıt kalemle çizmeye çalışın. %99’unuz bunu yapamayacaktır. Çünkü beyin, marka kimliği parçalarının tamamını zihinde birleştirmeden marka ismi akla gelecektir ve markanın logosunu birleştirmeyi bırakıp ismi hatırladığı için görevi tamamlamadan bırakacaktır. Belki de binlerce kez gördüğünüz bir markanın dahi logosunu çizemeyeceksiniz ama ismini hatırlayacaksınız.

Marka ismi en değerli varlığınızdır. Çünkü bütün yatırımı, o markanın ömrü boyunca, o marka ismine yaparsınız.

Marka isminin ne kadar önemli olduğunu biliyoruz.

Marka İsmi Bulmak Uzmanlık Gerektirir

Peki etkili bir marka ismi oluşturma işi kolay mı?

Yeni bir marka ismi yaratma işi her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bunun için bir mitoloji sözlüğü alın ve her bir sayfasındaki kelimelerin marka ismi sorgulama kaynaklarından kontrol ettirin. Neredeyse tamamının markalar ya da girişimciler tarafından tescil edildiğini göreceksiniz. Dolayısıyla günümüzde marka ismi bulmak çok zorlaştı.

Dünyada neredeyse her 3 saniyede yeni bir marka ismi tescil başvurusu yapılıyor. Hal böyle olunca da marka ismi bulma işi bir uzmanlık sürecine girmek zorunda kaldı. Hatta marka ismi bulma robotu bile yazıldı. Artık bizim gibi şirketlerin bünyesinde bu konuda eğitimli yazarlar ve dil bilimi uzmanları görev alıyor. Marka ismi bulmak da uzmanlık gerektiren bir ajans hizmetine dönüştü.

Marka ismi türleri bir markanın stratejik önceliğine göre tercih edilebilir. Önemli olan yukarıda bahsettiğim kolay hatırlanması ve markanın temsil edeceği değeri çağrıştırabilmesidir. Aşağıda en çok kullanılan dokuz marka ismi türünü paylaşıyorum.

1) Doğrudan iş alanını anlatan marka isimleri

Bu tür marka isimleri şirketin sunduğu hizmeti ya da ürünü net bir şekilde tanımlar. Yaratıcılığa pek yer yoktur. Böyle bir marka ismine sahip olmanın olumlu yanı tüketiciyle kolay iletişim kurup iş alanıyla ilgili net ve temiz bir mesaj vermesidir. Ancak bu tür isimlerin dezavantajı da vardır; marka genişlemek isterse bu alanla genişlemesi oldukça zor olacaktır.

Sahibinden.com bu tür isimler için örnek bir marka ismidir. Göreceğiniz gibi bu marka ismiyle herhangi bir ürün markasına genişlemesi ya da iş modelinde yapacağı bir değişikliği tüketicisine anlatması zordur. Aynı şekilde Çiçek Sepeti için de aynı şey geçerlidir, ürün gamını genişletmesi oldukça zor görünmektedir.

Günümüzde bu tür isimlerin markalanmasının çok zor olduğu yönünde bir inanış var. Ben de bu inanışa katılıyorum. Çünkü artık her şey Google’dan aranıyor ve böyle bir arama davranışında iş alanını tanımlayan bir kelimeye benzeyen yüzlerce içerikle karşılaşmak çok mümkün. Bu da markanın ayrışmasına ve yeni kullanıcılar bulmasını zorlaştıracaktır.

2) Başka bir alandan transfer marka isimleri

Genellikle başka bir kategorideki güçlü bir çağrışımın transfer edilmesiyle oluşturulur. Bu tür, “yaratıcı marka isimleri” kategorisini tanımlar. Bir kere öğretilince marka değerini çok güçlü ve ayrıştırıcı bir şekilde taşımayı başarır. Hatırlanması kolaydır. Kurumsal kimlik tasarım çalışmalarında etkili işler çıkmasına imkân tanırlar.

Nike, Amazon en iyi örnekleridir. Gözlemlediğim kadarıyla maalesef girişimciler ya da marka sahipleri tarafından Türkiye’de en az tercih edilen isimlendirme türüdür. Cesaretle deneyen markalar orta vadede faydasını fazlasıyla göreceklerdir.

3) İcat edilen marka isimleri

Uydurma marka isimleri olarak da bilinir. Anlatması zor isim türlerindendir. İcat edildikleri için oldukça özgündürler. Google arama motorlarında sizi ayrıştırır ve bulunmanızı kolaylaştırır. Bu tür bir marka ismi oluşturmak oldukça zordur. Özellikle Latince kök kelimelere hâkim olmak gerekir. İlk kez pazara sunulacak ürünlerde çok tercih edilir. Önemli olan markanın temsil ettiği değeri ses ve şekil özellikleri ile hissettirmesidir. Bir anlamları yoktur. Bu nedenle öğretilmesi maliyetlidir. Ama bu tür marka isimlerinin özgünlük değeri çok yüksektir.

Kodak böyle bir isimdir. Dünyanın her yerinde söylenişi aynı olan ama bir anlamı olmayan icat edilmiş bir marka ismi türüdür.

4) Anlamlı bozma marka isimleri

Bu tür marka isimleri kelime oyunları barındırır. Kategorinin ürün ya da hizmet adını içerisinde bozarak kullanır. Hem kategori çağrışımını kuvvetli bir şekilde sağlamış olur hem de özgünlüğüyle kategoride ayrışır.

Dunkin Donuts, Coca Cola bu tür marka isimlerindendir. İngilizce marka isimleri genelde bu tür bir isimlendirme kullanılarak oluşturulur.

5) Kısaltma marka isimleri

Kısaltma marka isimleri şirketin uzun isminin kısaltması ile oluşturulur. Görsel ve grafik avantaj sağladığı doğrudur ama öğretilmesi büyük emek ve zaman ister.

Telaffuzu zor isimlerdir, bu nedenle tercihi düşüktür. IBM, KFC, UPS, UNICEF tanınmış örneklerindendir. Günümüzde pek tercih edilmez. Bir zamanlar Türkiye’de de bir furya olarak çokça kullanılmıştır, ama günümüzde yaratıcı endüstrinin pek gündeminde yoktur.

6) Coğrafi bölge adının geçtiği marka isimleri

Coğrafi marka isimleri, markanın faaliyet gösterdiği ya da markanın doğduğu coğrafyadan ismini alır. Böylelikle o bölgenin değerini marka adına hızlı bir şekilde transfer ederek avantaj sağlar.

Alaçatı Muhallebicisi son zamanlarda Türkiye’deki hızlı çıkış yapan örneklerindendir. Dünyada American Express en bilinen örneğidir.

Markanın ilk zamanlarında ismin bilindiği bölgede hızlı kabul görmesine olanak sağlar ancak coğrafi ismin bilinmediği bölgelerde işi zordur. En nihayetinde marka isminin bir değeri temsil etmesini ya da çağrıştırmasını istiyoruz bu anlamda sağladığı fayda yadsınamaz.

7) Kurucu marka isimleri

En riskli yollardan birisidir. Eğer kurucunun temsil ettiği bir formül, iş yapış şekli, ekol gibi bir marka parçası yoksa marka sahibinin her davranışı, her konuşması markayla ilişkilendirilir ve çok kişisel bir marka yönetimi süreci yaşatır. Dünya da çok başarılı örnekleri vardır. Ford, Ben & Jerry’s gibi. Türkiye’de Kiğılı en bilinen örneğidir.

8) Tarihi marka isimleri

Bu tür marka isimleri, şirketle hiçbir ilgisi olmayan, ancak şirketin belirli bir tarihsel figürden değer transferini gösterebilecek isimlerle ilişkili. Günümüzde en bilineni Tesla’dır.

9) Anlamsız Bozma Marka İsimleri

Bunlar, yukarıdaki kategorilerden bir veya daha fazlasının bir kombinasyonunu kullananlardır. Örneğin; Tiguan böyle bir örnektir. İguana ve Tiger kelimelerinden bozularak türetilmiştir. “Özgün marka isimleri” kategorinde en güçlü alternatifler bu tür isimlerdir. Özgünlük değerleri oldukça yüksektir. Ses ve şekil özellikleri kolay öğretilmesini sağlar.